مواجهه شعارزده با آزاداندیشی

چند سالی است که توجه ویژه ای به آزاداندیشی به عنوان باب جدیدی در فعالیت های دانشجویی شده است. اگر چه صرفا توجه صورت گرفته است و حرکت قابل قبولی در فضای دانشگاه ها دیده نمی شود. دغدغه ای که در بین بسیاری از دانشجویان به واسطه ی تاکیدات رهبری ایجاد شده بود امروز فروکش کرده است. نوع مواجهه جریان دانشجویی با دغدغه ها و مسائلی که رهبری در دیدار دانشجویی مطرح می کنند عموما شلخته است. یعنی تا چند ماه یا چند سال بعد از بیان دغدغه حرکت های پراکنده و بی هدفی صورت می گیرد و بعد از آن به فراموشی سپرده می شود.

هدف از نوشتن این مطلب وارد کردن نقد به دانشجویان و جریان دنشجویی نیست. صرفا نکاتی است که در این چند سال فعالیت دانشجویی به آن رسیده ام. شکل گیری و احیاء آزاداندیشی در فضای دانشگاه یک فرآیند است. نمی توان انتظار داشت که این فضا و گفتمان در چند سال در دانشگاه غلبه پیدا کند و به کمال برسد. اما این فرآیند توسط چه جریانی باید طراحی و پیگیری شود. مدیریت فرهنگی دانشگاه و وزارت علوم یا دانشجویان و تشکل های دانشجویی؟

شاه بیت تحلیل دانشجویان از مدیریت فرهنگی دانشگاه ها و وزارت علوم ، فشل بودن این سیستم است. در واقع می توان گفت مدیران فرهنگی دانشگاه بیشتر از اینکه به عنوان فعال فرهنگی در صحنه حضور داشته باشند، به عنوان ناظر و نیروی سلبی فعالیت می کنند. در بسیاری از موارد این نظارت هم وجود ندارد. امروز فلسفه ی وجودی مدیریت فرهنگی دانشگاه، صدور مجوز فعالیت های دانشجویی است و طولانی تر شدن فرآیندهای اخذ مجوز آفت وجود چنین بخشی در مدیریت دانشگاه است.کاری که نیاز به این تعداد نیرو در ساختار دانشگاه ندارد و یک ماشین هم می تواند انجام دهد.

دانشجویان و تشکل های دانشجویی تنها متولی پیگیری این دغدغه در فضای دانشگاه هستند. فعالیت های زیاد و پراکنده ای هم به اسم برگزاری کرسی آزاد اندیشی در دانشگاه ها صورت گرفته است. ولی بررسی این فعالیت ها نشان می دهد تغییری در جریان عمومی دانشگاه ها و تشکل های دانشجویی اتفاق نیافتاده است. کم عمق شدن بحث ها و گعده هایی که هر روز در بین بدنه ی دانشگاه جریان دارد نشان می دهد که این جریان تبلیغاتی که به اسم آزاداندیشی راه افتاده است نتیجه ای نداشته است. و طبیعی است دانشجویانی که ساعات مطالعه شان با عوام الناس تفاوت چندانی ندارند نمی توانند چنین جریانی را ایجاد کنند.

در کنار ساعات پایین مطالعه ، دغدغه ها و مسائلی که هر روز در فضای دانشجویی به بحث گذاشته می شود ابتدایی تر و کم اهمیت تر می شود. البته از بدنه ی دانشجویان نمی توان انتظاری جز این داشت. نگران باید شد اگر دانشجویانی که در این سیستم آموزش و پرورش و در این سیستم تربیتی بزرگ شده اند، رفتاری جز این داشته باشند. وضعیت امروز بدنه ی دانشگاه وظیفه و رسالت تشکل ها و گروه های دانشجویی که به فعالیت فرهنگی و سیاسی در دانشگاه می پردازند را سنگین تر می کند. و باید به این گونه فعالیت های دانشجویی چشم امید داشت تا بتوانند آزاداندیشی را در دانشگاه نهادینه کنند. البته باید گفت پیش از مطرح شدن این دغدغه و این مسئله در فضای عمومی جامعه و دانشگاه، دغدغه ها و مسائلی دیگری بود که به دانشگاه محول شده بود و تشکل های دانشجویی موفقیت چندانی در این زمینه ها نداشتند.

در کنار تعطیلی جریانات و ارکان دیگر دانشگاه که باعث محول شدن این مسئولیت به تشکل های دانشجویی می شود نکات دیگری هم وجود دارد. تاکیدات رهبری در سال های گذشته بر مطالبه گری، ورود به مسائل اصلی کشور، معرفت دینی و .... نشان می دهد تشکل های دانشجویی مستعد پیگیری این مسئله هستند. پیگیری که هنوز آغاز نشده است و نیاز به عزم جدی فعالین دانشجویی است. مسئله ی ورود به مسائل اصلی کشور خود می تواند بستری برای رواج آزاداندیشی در فضای دانشگاه ها باشد.

این مرده با این شوک ها احیا نمی شود

رئیس دانشگاه تهران عوض شده است! فضای دانشگاه اما همان فضای سابقه است با یک تفاوت اساسی. اینکه تعدادی از اساتیدی که سیاسی بوده اند و به نوعی از کار سیاسی در دانشکده کنار رفته بودند امروز خوشحال اند. امروز حتی خانم مهندسی از مسئولین سابق دانشکده در کلاسش شیرینی پخش کرده است. شاید این تنها تفاوتی است که مشهود است. اما در احوالات بدنه ی دانشگاه تغییری ایجاد نشده است. چون جسد دانشگاه با این شوک ها زنده نمی شود.

شاید با ورود دوباره ی اینگونه اساتید در فعالیت های سیاسی برخورد ها بانیروهای مذهبی در دانشگاه بیشتر شود و البته توجهات به طیف روشنفکرنمای دانشگاه بیشتر. اما چه باک از اینگونه حمایتها و عدم حمایتها. اهدافی که مد نظر است و مسیری که باید برای رسیدن به اهداف طی شود تغییر خاصی نخواهد کرد. هدف همان هدف و مسیر هم همان مسیر است.

مهم نیست چه کسی می آید و چه کسی می رود مهم این است که ما اینقدر خود را آماده کرده باشیم که در هر شرایطی بتوانیم به وظیفه مان عمل کنیم. چه امید رئیس دانشگاه شود ، چه نیلی یا هر شخص دیگری......

البته نباید فراموش کرد که یکی از وظایف ما مطالبه و پیگیری مسائلی است که امروز دانشگاه ما با آن دست و پنجه نرم می کند. نگاه ما اگر جناحی و حزبی نباشد برایمان فرقی نمی کند که فرهاد رهبر باشد یا یکی از نزدیکان روحانی. مهم کاری است که باید صورت گیرد. مهم دانشجوی پولی ، مقاله زدگی ، مدرک گرایی و فراموشی فرهنگ در دانشگاه است.

16 آذر مطلوب دانشگاه

16 آذر امسال هم برگزار شد. نسبت به گذشته ی نه چندان دور متفاوت بود. امسال به صورت یک دست هدف گذراندن اوقاتی شاد و مفرح در سالن برگزاری برنامه بود. برنامه ها مورد قبول مخاطب عام یا همان جولان خودمان بود.

به قول رفیق که برنامه را برای تعدادی جوان 20 ساله برگزار می کنند. باید متناسب با حال و هوا و سن و سال این دانشجویان باشد. خدا را شکر برنامه های بسیج و انجمن امروز برگزار شد. انرژی متراکم شده ی دانشگاه آزاد شد. بعد از این تخلیه انرژی خود را آماده می کنند برای امتحانات پایان ترم.مهم ترین مسئله همین تخلیه ی احساسات و دست و جیغ و هوراست.

هر دو برنامه جذاب بود و فقط بازه هایی در هر دو برنامه صحبت ها به درد تشویق و شعار نمی خورد. این بازه ها را حذف کنیم همه از برنامه راضی بودند. آن طرفی ها بزرگترین مسئله شان رفع حصر و زندانی سیاسی بود. این طرفی ها هم برای اینکه نشان دهند مطالبه مردم رفع حصر نیست درخواست اشد مجازات و محاکمه و حتی اعدام را داشتند!

بالاخره وقتی طرف دعوا روی یک موضوعی دست می گذارد، شما هم هدفت دعواست باید روی همان موضوع مطرح شده کار کنید. نمی شود آن طرفی ها رفع حصر را مطالبه کنند و ما حل مشکلات اساسی اقتصاد را مطالبه کنیم. جذابیتش کم می شود و اصلا دعوا شکل نمی گیرد. از این مسئله که بگذریم مسائل اساسی و حیثیتی همچون پر شدن سالن و دست بند سبز و یا حسین میرحسین و..... می آید روی کار که خودتان می دانید. از حضور گله ای در سالن تا حضور سیار در برنامه. نصفی در این برنامه و نصفی در آن برنامه و فانتزی های مخصوص این برنامه ها.......